Ο Νοέμβριος, ή Νοέμβρης, ή Αεργίτες (ποντιακά), ή Βιέστ (Αρβανίτικα) είναι ο ενδέκατος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 30 ημέρες. |
Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό novem = 9 γιατί ήταν ο 9ος μήνας του ρωμαϊκού νουμιανού ημερολογίου. Με το Νοέμβρη αντιστοιχεί ο αρχαίος μήνας Νημακτηρίων, ο αρχαίος αιγυπτιακός Αιθήρ και η περίοδος μεταξύ Μπριμέρ Φριμέρ της Γαλλικής επανάστασης. Οι Ρωμαίοι τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα και γιόρταζαν τα Ποσειδώνια. Ο λαός τον αποκαλεί Βροχάρη (γιατί πέφτουν πολλές βροχές), Χαμένο (γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες) Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), Σκιγιάτης (σκιά, νύχτα), Κρασομηνάς (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά) Αγιομηνάς (του Αγ. Μηνά), Φιλιππιάτης (του Αγ. Φιλίππου) Αντριάς (του Αγ. Ανδρέα), Αϊ-Ταξιάρχης, Αρχαγγελίτης ή Αρχαγγελιάτης, Αϊ-Στράτης, Αϊ-Στράτηγος και Σποριάς. ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ: «Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές». «Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες» «Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. «Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους». «Άι- Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: -Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ’ Άι- Φιλίππου αυτού είμαι». «Αν τ’ Άη Φιλίππου λείπω, τ’ Άγια, των Αγιών δε λείπω». «Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μη ξημερώσει». «Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν΄ στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο». «Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει». «Οποίος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει». «Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας». «Σ’ τσι τριάντα, τ’ Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο» «Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θε να ξαναβρεθεί». «Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια». «Του Σαρανταμέρου η μέρα «καλημέρα» – «καλησπέρα». |
Ο ίδιος αδιατάρακτος Νοέμβρης με σημαίες παντού χθεσινής βροχής παραδομένα στη γύμνια τα δέντρα –δυο τρία φύλλα μόνον εστασίαζαν υπάρχοντας.
Το στρογγυλό λιβάδι σαν περιβραχιόνιο στην ελεύθερη εξάπλωση της φύσηςκαι πάλι έσκυβα να πιω μέσα από την ίδια ακινησίαπου έπιναν σκυμμένα εκείνα τα μουλάρια.
Αστραφτερή η διάταξη του ήλιου πάνω στο τρίχωμά τους δεμένη χαλαρά σε ζουζουνιού κορμό για να μη φύγει.
(απόσπασμα από το ποίημα «Ατροφικό ένστικτο»,Κική Δημουλά, Ποιήματα, Ίκαρος)

Άνεμος του Νοεμβρίου – Τάσος Λειβαδίτης-
”τα χειρόγραφα του φθινοπώρου”
Τώρα όμως βράδιασε.
Ας κλείσουμε την πόρτα κι ας κατεβάσουμε τις κουρτίνες
γιατί ήρθε ο καιρός των απολογισμών. Τι κάναμε στη ζωή μας;
Ποιοι είμαστε; Γιατί εσύ κι όχι εγώ;
Καιρό τώρα δεν χτύπησε κανείς την πόρτα μας κι ο ταχυδρόμος έχει
αιώνες να φανεί. Α, πόσα γράμματα, πόσα ποιήματα
που τα πήρε ο άνεμος του Νοεμβρίου.
Κι αν έχασα τη ζωή μου
την έχασα για πράγματα ασήμαντα: μια λέξη ή ένα κλειδί, ένα χτες ή ένα αύριο
όμως οι νύχτες μου έχουν πάντα ένα άρωμα βιολέτας
γιατί θυμάμαι.
Πόσοι φίλοι που έφυγαν χωρίς ν’ αφήσουν διεύθυνση,
πόσα λόγια χωρίς ανταπόκριση
κι η μουσική σκέφτομαι είναι η θλίψη εκείνων που δεν πρόφτασαν ν’ αγαπήσουν.
Τάσος Λειβαδίτης ”τα χειρόγραφα του φθινοπώρου”


Πολυδούρη Μαρία
Φίλε, τοῦ φθινοπώρου ἦρθεν ἡ Ὥρα
στὴν πόρτα μου ἔξω. Κίτρινο φορεῖ
στεφάνι ἀπὸ μυρτιά. Στὰ νικηφόρα
χέρια της μία κιθάρα θλιβερή
Κιθάρα παλαιϊκὴ ποὺ κλεῖ πληθώρα
μέσα της ἤχους καὶ ἤχους. Ἱερὴ
κοιτίδα. Κάθε πόνος, κάθε γνώρα
ποὺ ἦταν γλυκιὰ καὶ γίνηκε πικρή,
Ἦχος μέσ᾿ στὴν καρδιά της ἀποστάζει.
Φίλε, τοῦ φθινοπώρου ἡ Ὥρα ἐκεῖ
στὴν πόρτα μου ἦρθε δίχως νὰ διστάζηΚαὶ τὸ κιθάρισμά της πότε πότε
σὰ νἄτανε ἡ φωνή σου ἡ μυστικὴ
τοὺς στίχους σου ποὺ μοῦ τραγούδαες τότε.

